Razem 89

STOWARZYSZENIE ROZWOJU I POMOCY WSI STARE MIASTO  przy współpracy z Biblioteką Publiczną i Zespołem Szkół w Starym Mieście, w ramach konkursu „Razem 89”  organizowanego przez Fundację Wspomagania Wsi - zorganizowało w miesiącach kwiecień-maj 2014r. spotkania edukacyjne i aktywizujące społeczność lokalną (w większości dzieci i młodzież) z miejscowości Stare Miasto (woj. Podkarpackie, Gmina Leżajsk).

W ramach projektu „Jak to było w 89?” odbyły się 3 spotkania w bibliotece publicznej w okresie 01.04.2014r. – 30.05.2014r., w tym: ognisko dla uczestników spotkań, oraz wykład i dyskusja połączona z prezentacją prac plastycznych wykonanych przez uczestników projektu . Przy organizacji spotkań Stowarzyszenie korzystało z pomocy wolontariuszki która pomagała sprzątać po odbytych spotkaniach oraz pomagała w przygotowaniu ogniska i pilnowaniu dzieci podczas gdy się ono odbywało.

Organizując spotkania edukacyjne w bibliotece chcieliśmy włączyć w nie jak największą liczbę osób. O projekcie informowaliśmy na:

  • Facebooku - https://www.facebook.com/stowarzyszeniestaremiasto
  • Lokalnej gazecie gminnej Gminy Leżajsk „Informator Gminy” (nr.15, s.17 oraz najnowszy  numer, który dopiero się ukaże)
  • Stronie internetowej stowarzyszenia - http://stowstaremiasto.pl/
  • Atlas wsi – stworzyliśmy profil miejscowości i w zakładce atrakcje wpisaliśmy relacje z projektu.
  • Witryna Wiejska – dodaliśmy naszą inicjatywę.

W spotkania włączyło się łącznie 41 osób – choć przewidywaliśmy większe zainteresowanie. Mieliśmy nadzieję, że każde dziecko włączy w projekt przynajmniej jedną osobę ze swojej rodziny. Dużo osób dorosłych usprawiedliwiało swój brak czasu zmęczeniem,  pracą zawodową , pracami w polu lub innymi zobowiązaniami domowymi które miały spowodować, że nie uczestniczyli w spotkaniach. W projekt włączyło się tylko kilka rodzin (dziadkowie, rodzice, rodzeństwo) – pozostałym osobom nie udało się namówić swoich bliskich do włączenia się w naszą akcję.  Łączna frekwencja we wszystkich spotkaniach wyniosła 105 osób.

We wszystkich zajęciach uczestniczył bibliotekarz z Biblioteki Publicznej, będący jednocześnie Prezesem Stowarzyszenia – mgr Łukasz Płoszaj, czuwał on nad pomyślnym przebiegiem spotkań i był ich głównym prowadzącym. Przygotował i przedstawił on referat o genezie przemian demokratycznych w roku 89 i ich skutkach których efektów możemy doświadczać dzisiaj. Referat był dość ciekawy według większości uczestników spotkania (dzieci i młodzież). Słuchacze mogli posłuchać o rosnącej sile związków zawodowych na początku lat 80-tych i ruchu społecznego jakim była „Solidarność”, o budzeniu się w narodzie postaw społecznych. Część referatu dotyczyła stanu wojennego który został wprowadzony przez władze komunistyczne w obawie przed zachodzącymi zmianami. Dalszy ciąg to sytuacja gospodarcza kraju pod koniec lat 80 tych i obrady okrągłego stołu – czego następstwami były wybory w 89 roku. Przytoczone zostały przykłady korzyści wolnych wyborów ( wejście do NATO, przyłączenie się do UE, możliwość swobodnego podróżowania po krajach UE ). Dzieci i młodzież słuchały uważnie i często dopytywali się o kwestie których nie rozumieli (czy stan wojenny był potrzebny, dlaczego Polska była pod koniec lat 89 bankrutem skoro miała dość duży przemysł i dlaczego nowe władze nie rozliczyły władz PRL z krzywd wyrządzonych narodowi oraz co niektórzy nie wiedzieli co to jest NATO).
Kolejnym krokiem jaki był podjęty było włączenie do współpracy Zespołu Szkół w Starym Mieście. Z wychowawczynią Świetlicy Szkolnej nawiązaliśmy współpracę odnośnie wykonywania prac plastycznych przez dzieci uczestniczące w projekcie (świetlica szkolna jest dość przestronna i posiada odpowiednie zaplecze do takich właśnie zajęć).  Zajęcia plastyczne odbywały się po lekcjach - dzieci mogły pod okiem nauczycieli spokojnie pracować nad swoimi pracami . W pracach plastycznych udział wzięło 10 osób z czego tylko 8 skończyło swoje prace. Prace plastyczne zostały wywieszone w szkole, a przed wakacjami trafiły do biblioteki. Biblioteka Publiczna również włączyła się w akcję trwającą na świetlicy i nagrodziła osoby które wykonały prace nagrodami książkowymi.

Ostatnim krokiem była dyskusja poświęcona temu wszystkiemu czego dowiedzieliśmy się wcześniej. Każdy mógł zabrać głos, jednak tylko osoby starsze mogły podzielić się swoimi doświadczeniami płynącymi z doświadczania na własnym życiu tego jakie skutki przyniosły zmiana ustroju  i powolna zmiana władzy w 89 roku. Osoby zabierające głos mówiły dzieciom jak się żyło w PRL-u, jak wyglądała służba wojskowa, jak było z edukacją, jak wyglądała sytuacja z zatrudnieniem itp. Emeryci nie mogli pojąć tego jak można było wyprzedać tak ogromny majątek jakim były różne zakłady Państwowe i dlaczego młodzi ludzie muszą jeździć pracować za granicę. Życzyliśmy wszystkim młodym ludziom, żeby jak dorosną to by nastały takie czasy, że w Polsce będzie praca dla każdego z nich i żeby mądrze wybierali w wyborach ludzi którzy będą decydować o losach Polski. Starsi słuchacze również nie kryli rozczarowania postawą ówczesnej „Solidarności” i Lecha Wałęsy który został w późniejszym czasie prezydentem. Jeden ze słuchaczy powiedział, że jak by wiedział co zrobią nowo wybrane władze z majątkiem narodowym (masowa wyprzedaż zakładów państwowych) i jak przeprowadzone zostaną reformy to by nigdy nie uczestniczył w żadnych wyborach. Większość opinii odnosiła się do tego, że te 25 lat wolności to 25 lat straconych nadziei na lepsze życie i brak perspektyw dla młodych ludzi wchodzących na rynek pracy.  W jednym byli zgodni wszyscy starsi słuchacze zabierający głos – PRL było tworem który trzeba było obalić i zmienić, tylko że trzeba było to zrobić z głową. 

Podsumowując udało nam się zrealizować zamierzony cel  projektu – osoby starsze pamiętające przemiany które się dokonały w roku 89 podzieliły się swoimi refleksjami i przeżyciami z dziećmi i młodzieżą. Szkoda, że było ich trochę mniej niż zakładaliśmy ale ważne jest to, że choć kilka osób chciało opowiedzieć o swoich doświadczeniach z tamtego okresu. Uczestnicy i środowisko lokalne (choć niewiele osób się zaangażowało) bardzo pozytywnie ocenili inicjatywę „Razem 89”. Dzięki projektowi dzieci i młodzież spędziły ciekawie czas, bardziej się zintegrowały i poszerzyły swoje informacje historyczne na temat wydarzeń w  naszym kraju, a Stowarzyszenie nabyło cenne doświadczenie płynące z realizacji projektu. Najlepiej wyszło spotkanie przy ognisku dla dzieci i młodzieży – było to ich pierwsze wiosenne ognisko i bardzo entuzjastycznie zostało odebrane. Stowarzyszenie musi popracować trochę nad społecznością lokalną – trzeba pobudzić mieszkańców do działania, uczestnictwa w organizowanych inicjatywach i do podejmowania własnych. Zaskoczeniem dla nas było nastawienie dzieci – są chłonne na wiedzę , z entuzjazmem i zaangażowaniem brali udział w projekcie.  Co do współpracy z innymi organizacjami to partnerzy wywiązali się ze swoich zadań i zobowiązań bez zastrzeżeń. Promocja wydarzenia była nieduża -  z braku środków na promocję wydarzenia promowaliśmy w lokalnej prasie, na stronie internetowej, facebooku i za pomocą wydrukowanych ogłoszeń zamieszczanych na tablicach informacyjnych na terenie naszej miejscowości oraz w bibliotece i szkole.  Osoby uczestniczące w projekcie miały za zadanie również opowiadać o tym co robiły swoim znajomym i rodzinie.

Poniżej przedstawiamy dokładny harmonogram z przeprowadzonego projektu:

07.05.2014 r. - Ognisko - 32 osoby
17.05.2014 r. - Wykład - 32 osoby
30.05.2014 r. - Dyskusja, prezentacja prac plastycznych - 41 osoby